Klimaatmonitoring voor Erfgoedbehoud bij de Universiteitsbibliotheek Erasmus Universiteit Rotterdam

Over de erfgoedmedewerker en het team

Als erfgoedmedewerker bij de UB draag ik zorg voor het beheren, conserveren en toegankelijk maken van de collecties. Mijn belangrijkste taak is het behoud van de collectie op de lange termijn. Dit vraagt om nauwkeurige monitoring, stabiliteit in het binnenklimaat en een proactieve aanpak om schade aan waardevol erfgoed te voorkomen.

Doel van het project

Binnen de afdeling ‘Fysieke Collecties’ staat het behoud van de bestaande collectie centraal. Om dat te kunnen waarborgen, is het essentieel om de klimaatomstandigheden — vooral temperatuur en relatieve luchtvochtigheid — continu en nauwkeurig te monitoren. Schommelingen kunnen namelijk direct invloed hebben op de staat van papier, bindwerk, drukwerk en andere kwetsbare materialen.

Daarom werd gezocht naar betrouwbare meetapparatuur die:

• langdurige trends kan registreren,

• eenvoudig uitleesbaar is door meerdere collega’s,

• zonder netstroom kan functioneren,

• én helpt om afwijkingen tijdig te signaleren.

Oplossing

Zoeken naar de juiste meetapparatuur

Hoewel de universiteit beschikt over centrale klimaatregeling, bleek aanvullende, onafhankelijke monitoring noodzakelijk. De bestaande handmatige apparatuur bood te weinig inzicht in trends en was te omslachtig voor duurzaam conserveringsbeheer. Er was behoefte aan dataloggers die:

• autonoom werken,

• gebruiksvriendelijk zijn,

• lange tijd data kunnen opslaan,

• en waarvan de gegevens makkelijk te delen zijn binnen het team.

De voorgestelde oplossing van Pedak

Pedak begon met het verzamelen van aanvullende informatie: het aantal ruimtes, de grootte van de magazijnen en vitrines, en het type materiaal dat wordt opgeslagen. Op basis daarvan werden meerdere geschikte loggers voorgesteld.

De bibliotheek koos uiteindelijk voor een systeem dat:

• klein begint (één logger) maar eenvoudig schaalbaar is,

• zowel via Bluetooth als via een app data kan uitlezen,

• ter plekke meetwaarden toont, wat zeer praktisch is tijdens inspecties,

• geen vaste stroomvoorziening nodig heeft,

• en flexibel inzetbaar is voor zowel magazijnen als vitrines.

Pedak bood zelfs de mogelijkheid om eerst een logger te lenen om de oplossing in de praktijk te testen — een waardevolle stap in het keuzeproces.

Ervaring met Pedak meettechniek

De samenwerking met Pedak wordt als zeer positief ervaren. Vragen worden snel en inhoudelijk beantwoord, en er wordt actief meegedacht vanuit de behoeften van de UB. Een specialist van Pedak bezocht bovendien de locatie om de situatie te beoordelen en specifieke uitdagingen te bespreken.

Dit bezoek — en de op maat gemaakte adviezen — werden als zeer prettig, vriendelijk en deskundig ervaren. De combinatie van productkennis, klantgerichtheid en toegankelijkheid maakte het verschil.

Impact op het werk en de resultaten

Dankzij de nieuwe loggers heeft de UB nu aanzienlijk meer grip op de klimaatomstandigheden in magazijnen en vitrines. De belangrijkste verbeteringen:

• Sneller inzicht bij afwijkingen, waardoor er direct actie kan worden ondernomen.

• Betere registratie van trends over weken, maanden en jaren.

• Meer controle over het conserveringsproces, essentieel voor het behoud van erfgoed.

• Eenvoudige datadeling met collega’s binnen de afdeling.

• Verhoogde betrouwbaarheid van het documentatie- en bewakingssysteem.

Het resultaat: stabielere bewaarcondities, minder risico op schade en een sterker fundament voor duurzaam erfgoedbeheer.

Foto’s gemaakt door: Arie Kers